Zaburzenia snu, cz. I

Dzisiaj o czymś co towarzyszy pacjentom bardzo często i związane jest nierozerwalnie z zaburzeniami i problemami natury psychicznej. Sen w jego pierwotnym rozumieniu ma służyć człowiekowi jako czas na regenerację i odpoczynek po intensywnych wydarzeniach z dnia codziennego. Z perspektywy psychologicznej to co nam się śni jest odbiciem naszych lęków, wątpliwości, wspomnień czy potrzeb. Przeważnie są one bardzo zawoalowane czy zakamuflowane, tak żeby świadomy umysł nie odszyfrował ukrytej treści, która bywa trudna do zaakceptowania.

Problemy ze snem są więc reakcją na co dzieje się w trakcie dnia, na napięcie, na utrzymujące się stany lęku, nerwice, są reakcją na to co niekoniecznie świadome, a podświadome czyli to z czego człowiek nie zdaje sobie sprawy. Prowadzi to do prostego wniosku, że kiedy wykluczone są wszelkie inne fizyczne, somatyczne przyczyny warto zwrócić uwagę na treść snów, na to co dzieje się aktualnie w życiu i na sferę psychiczną człowieka. Bywa, że okres nocy jest czasem trudnym, po pewnym czasie samym w sobie powodującym napięcie, związane z przewidywanymi już trudnościami. Warto zauważyć, że zwykle zaburzenia snu są jednym z objawów innego zaburzenia psychicznego lub somatycznego.

Kiedy mówimy o zaburzeniach snu?

Na początku warto rozróżnić kiedy mówimy o zaburzeniach snu. Trudności o niskim nasileniu, które trwają do kilku dni są powszechne. Mogą to być:

• problemy z zasypianiem,
• wybudzanie się w nocy,
• niespokojny sen,
• uczucie niewyspania
• ogólne rozbicie w ciągu dnia. 

Takie krótkotrwałe trudności są powszechne i związane są z różnymi innymi czynnikami, takimi jak zmiana miejsca pobytu, stres związany z pracą czy z trudniejszymi sytuacjami w życiu prywatnym, a także osłabieniem organizmu spowodowanym, np. przeziębieniem. O zaburzeniach snu mówimy, gdy mamy do czynienia z trudnościami, które trwają przez dłuższy czas (ponad miesiąc) i charakteryzują się dużym nasileniem, które powoduje zaburzenia w codziennym funkcjonowaniu.

W klasyfikacji chorób ICD 10 zaburzenia snu przedstawiane są w odniesieniu do dwóch kategorii – organicznych i nieorganicznych zaburzeń snu. Organiczne- czyli związane z fizycznym stanem organizmu, nieorganiczne- tj. te, które powiązane są m.in. z problemami natury psychicznej. Jako nieorganiczne zaburzenia snu wymienia się:

– Bezsenność

– Hipersomnię

– Zaburzenia rytmu snu i czuwania

– Somnambulizm (sennowłóctwo)

– Lęki nocne

– Koszmary senne

– Inne nieorganiczne zaburzenia snu

– Nieorganiczne zaburzenia snu, nieokreślone – emocjonalne zaburzenia snu

Bezsenność

Jest to najczęściej występujące zaburzenie z tego obszaru. Mówimy o nim jako o zjawisku złożonym ponieważ jest skutkiem działania czynników psychologicznych, środowiskowych i biologicznych. Bezsenność diagnozujemy kiedy obserwuje się niedostateczną ilość i/lub jakość snu (przy czym nie mamy do dyspozycji wytycznych czy norm według, których możemy stwierdzić, że sen poniżej danej liczby godzin to już zaburzenie- jest to rozpoznawane na podstawie subiektywnej oceny pacjenta). Stwierdza się również trudności w zasypianiu, problemy w utrzymaniu snu i/lub zbyt wczesne wybudzanie się. Bezsenność to objaw, który towarzyszy licznym zaburzeniom psychicznym i somatycznym. Jako podstawowe zaburzenie rozpoznawana i diagnozowana jest wtedy, gdy dominuje, bez innych wyraźnych objawów. Co ważne wpływ bezsenności widać w utrudnionym funkcjonowaniu w trakcie dnia- obserwujemy spadek energii, trudności w skupieniu uwagi, ogólne osłabienie, itp. Innymi słowy, chory doświadcza uczucia dyskomfortu w trakcie dnia spowodowanego problemami ze snem.

Jako najbardziej charakterystyczne objawy bezsenności wymienia się właśnie trudności w zaśnięciu, utrzymaniu snu i problemy z wczesnym wstawaniem. Co ciekawe osoby, które doświadczają takich problemów często nie rozpoznają u siebie zaburzeń ściśle związanych z bezsennością. Wskazują jednak na inne objawy towarzyszące im w trakcie dnia:

• wahania nastroju,
• zaburzenia nastroju (np. apatia),
• uczucie zmęczenia,
• trudności w wykonywaniu codziennych obowiązków,
• upośledzenie funkcji poznawczych (np. problemy w przetwarzaniu informacji),
• senność,
• bóle głowy, itp.

Oprócz pojawiającego się uczucia senności, osoby cierpiące na bezsenność nie są w stanie zasnąć w ciągu dnia. Z tego powodu mówi się o tym, że bezsenność to zaburzenie, które trwa 24 godziny na dobę i wpływa na osobę cierpiącą na nią zarówno w ciągu dnia jak i nocy.

Bezsenność możemy podzielić na 3 rodzaje:

– bezsenność przygodna, która trwa do kilku dni

– bezsenność krótkotrwała – do 3 tygodni

– bezsenność przewlekła – trwająca ponad miesiąc (wymagająca leczenia)

Innymi słowy skieruj swoje kroki do specjalisty, kiedy obserwujesz u siebie długotrwałe problemy związane z bezsennością, które znacznie utrudniają Ci wypełnianie codziennych obowiązków, miewasz bóle głowy i zaburzenia uwagi, jesteś zmęczony, senny i czujesz się rozbity w ciągu dnia.