Krótko o zaburzeniach osobowości

W obecnych czasach bardzo często słyszymy o zaburzeniach osobowości? Czym jest ten zwierz? Najłatwiej zacząć od drugiego członu tego „zagadnienia”. Otóż osobowość łączy się z trwałymi, nawykowymi, czyli w większości tymi samymi i praktycznie automatycznymi, schematami naszego zachowania, myślenia, emocjami, motywacjami, sposobami tworzenia i funkcjonowania z innymi. Co to oznacza z polskiego na nasze? Otóż to, że dany człowiek zachowuje się w swój określony sposób w konkretnych sytuacjach, myśli w odpowiedni dla siebie sposób, dane sytuacje wzbudzają w nim określone emocje, kiedy wchodzi w relacje ma tendencje do tworzenia ich w pewien określony sposób itd. Podsumowując- jest to ta trwała, unikalna część naszego ja, która sprawia, że jesteśmy wyjątkowi 😉

I tak- przykładowo Pana Bartłomieja, który bardzo dużą uwagę przywiązuje do dbałości o szczegóły, jest bardzo dokładny (wręcz powiedzielibyśmy- perfekcjonistyczny), nie lubi ryzyka i unika go jak ognia i jest nieszczególnie wylewny emocjonalnie, określa styl osobowości obsesyjno-kompulsyjny (o poszczególnych zaburzeniach będę pisać w późniejszych postach).

Upraszczając sprawę „zdrowa” osobowość będzie taką, która jest w miarę elastyczna, to ludzie którzy pomimo swojego unikalnego „ja” są w stanie zachować się inaczej i przystosować do panującego otoczenia, zmienić swój sposób myślenia kiedy jest taka konieczność- są w stanie jak to się ładnie dzisiaj mówi „wychodzić poza schematy”. Kiedy zachowanie, cechy danej osoby stają się sztywne i skrajne powoli przechodzimy od normalnego do patologicznego stylu osobowości, czyli do pierwszego członu naszego wyrażenia z tytułu. Oznacza to, że taka osoba nawet jeśli chce nie jest w stanie zmienić swojego sposobu funkcjonowania. Dzieje się tak nawet jeżeli to zachowanie jest nieadaptacyjne i przysparza cierpienie jednostce. Takiej osobie trudno jest się uczyć na błędach, z doświadczenia i zmieniać swoje zachowanie, myślenie na bardziej adaptacyjne. Uruchamia ona te same wzorce postaw, reakcji emocjonalnych i sposoby nawiązywania relacji niezależnie od sytuacji- od tego czy aktualnie są one właściwe czy wręcz przeciwnie. Ważne jest w tym punkcie, żeby powiedzieć, że mówiąc o skrajnościach odnosimy się do aktualnie funkcjonujących norm społecznych, kulturowych. Przykładowo Pani Anna zachowuje się w sposób uwodzicielski ale jest to subtelne i delikatne, w przeciwieństwie do Pani Marii, której uwodzicielskość jest przerysowana, prostacka czy wulgarna. Pan Marek lubi robić wszystko na ostatnią chwilę, co spowodowało, że stale nie był w stanie dotrzymać w pracy terminów (uwaga- nie mówimy tutaj o dzisiejszych korporacjach). Pan Adrian również funkcjonuje w ten sposób, jednak nie powoduje to u niego takich konsekwencji, kiedy trzeba jest w stanie „nadgonić” zaległości, albo po prostu wykonać pracę na czas.

Gdy dzieje się tak, że te sztywne cechy osobowości systematycznie, znacząco i chronicznie zakłócają codzienne funkcjonowanie i/lub sprawiają danej osobie (i innym ludziom w jej otoczeniu) cierpienie mówimy właśnie o zaburzeniach osobowości.